SILNA ARMIA PODSTAWĄ SUWERENNOŚCI

My, Polacy mamy ogromny problem z naszym własnym państwem. I na ogół dość krytycznie oceniamy jego stan. Wytykając ograniczenia lub słabości. Chyba każdy z nas życzyłby sobie, by Polska była państwem silnym i możliwie najbardziej niezależnym od czynników zewnętrznych. Tylko jak to zrobić? Co oznacza „państwo silne”? Jak je budować? Czy w ogóle możliwym jest podążanie w wyżej nakreślonym kierunku, dysponując średniej wielkości terytorium, średniej liczebności populacją o średnim potencjale gospodarczym? I czy wysokie oczekiwania naszego narodu nie są poczynione na wyrost? Zwłaszcza w kontekście położenia geograficznego Polski, która znajduje się między Niemcami, a Rosją?

Jak przeciętny Polak może zorientować się, że władze działają w kierunku umocnienia państwa? Posiadanie jakiej cechy, jest wyznacznikiem suwerenności i niezależności?

Po tak zadanej serii pytań, bez których wybrzmienia nie mógłbym przejść dalej, muszę uprzedzić uczciwie o jednej kwestii. Niniejszy tekst jest natury czysto publicystycznej, więc nieco odbiega od charakteru pozostałych publikacji na tym blogu.

SUWERENNOŚĆ I NIEZALEŻNOŚĆ

Współcześnie mamy do czynienia ze światem, w którym blisko dwie setki państw cieszą się suwerennością. Przy czym trudno wymienić jest te, które są naprawdę niezależne. Globalizacja sprawiła, że nawet amerykański hegemon jest wrażliwy na czynniki zewnętrzne. Także niezależność, rozumiana w sposób absolutny, po prostu nie istnieje. Raczej winno się to pojęcie stopniować w odniesieniu do poszczególnych państw. Podobnie kwestia wygląda z suwerennością, rozumianą w uproszczeniu jako cechą państwa uznawanego na arenie międzynarodowej przez inne kraje, dysponującego własnym terytorium i populacją. Podmiotu geopolitycznego, którego wyznaczone organy państwowe sprawują władzę wewnętrzną i reprezentują kraj w relacjach międzynarodowych. Przy czym i tutaj należy zauważyć, że suwerenność również winna być współcześnie stopniowana, bowiem państwa, w ramach międzynarodowych struktur (tj. UE) zrzekają się z części kompetencji, które były niegdyś wyznacznikiem pełnej suwerenności.

Tak więc na potrzeby niniejszego tekstu, w pierwszej kolejności trzeba określić, co tak naprawdę chcielibyśmy osiągnąć, mówiąc o suwerenności i niezależności. W mojej ocenie, Polska winna być na tyle suwerenna by jej władze ustawowe posiadały kompetencję absolutną, jeśli chodzi o prowadzenie polityki wewnętrznej państwa (niektórzy mogą się ze mną nie zgodzić – to są oczywiście różnice światopoglądowe, więc nie ma sensu wprowadzać tutaj dygresji w tym zakresie). Obrazując to na konkretnym przykładzie: kwestia zmian w sądownictwie jest sprawą, która winna być rozpatrywana tylko i wyłącznie w oparciu o wolę i prawo lokalnego społeczeństwa. I państwo polskie winno być na tyle silne, by tych zmian dokonywać bez względu na sprzeciwy z zewnątrz (nie oceniam tu jednocześnie obecnych „reform” i ich słuszności czy zgodności z prawem UE, Polska zwyczajnie powinna mieć siłę by ewentualnie dokonać zmian wbrew woli zewnętrznych ośrodków władzy tj. Bruksela).

Oczywiście nie można tutaj teoretyzować w oderwaniu od rzeczywistości. Realia są takie, że Polska jest częścią Unii Europejskiej, na co się dobrowolnie zgodziła. Przyjmując pewne zasady i normy, które winna realizować. Niemniej, to, czy będziemy je realizować czy też nie, winno zależeć tylko i wyłącznie od woli Polaków i wybranych przez nich władz. O tym, w jakim stopniu państwo jest suwerenne i niezależne świadczy bowiem m.in. to, czy może działać podług własnej woli, wbrew regułom narzucanym z zewnątrz. Innymi słowy, nie twierdzę, że Polska winna łamać traktaty i umowy międzynarodowe. Jednak nasze państwo musi być na tyle suwerenne i niezależne, by mogło tego dokonać. Nie tyle mam tu na myśli kwestie formalno-prawne, ale realia. Ta niezależność winna objawiać się w ten sposób, że nasi rządzący nie baliby się skrępowania ze strony czynników zewnętrznych. Kalkulowaliby tylko i wyłącznie interes III RP, bez względu na to, jakie instrukcje, naciski czy narracja płynęłaby z zewnątrz.

Podsumowując, moja wizja suwerenności i niezależności Polski w kwestiach wewnętrznych, winna objawiać się poprzez pewność, że nasze władze mogą zrobić w tych sprawach wszystko, niezależnie od czynników i presji zewnętrznej. I tylko polskie społeczeństwo, konstytucja i prawodawstwo może wiązać polskim władzom ręce w sposób absolutny.

W zakresie polityki zewnętrznej, międzynarodowej, życzyłbym sobie natomiast na tyle silnej polskiej pozycji, by podmioty zewnętrzne nie mogły podejmować jakichkolwiek, dotyczących nas decyzji, bez naszej zgody. Innymi słowy, idealną sytuacją byłaby taka, by polskie veto mogło w sposób definitywny przekreślać każdą międzynarodową decyzję, która miałaby wpływ na Polskę i Polaków. Na jakiejkolwiek płaszczyźnie.

Podam tutaj konkretny przykład charakteryzujący wyżej opisywane kompetencje, które chciałbym, by Polska uzyskała. Otóż w 2018 roku Donald Trump zerwał porozumienie atomowe z Iranem. W 2019 roku Stany Zjednoczone wypowiedziały traktat INF. Ponosząc tego wizerunkowe konsekwencje. Tego rodzaju działanie dowodzi, że Waszyngton dysponuje niezwykle szerokim zakresem suwerenności i niezależności na arenie międzynarodowej. Władze USA nie uległy naciskom i perswazji z zewnątrz i zrobiły to, co uznały za słuszne w kontekście interesu narodowego (nie oceniając tutaj racjonalności tych decyzji). Oczywiście USA to hegemon. Przypadek skrajny. Więc warto przytoczyć inny przykład. W 2015 roku, w czasie kryzysu migracyjnego, Węgry zablokowały własną granicę państwową i zbudowały mur. Wbrew naciskom i protestom z Brukseli. Przy czym trzeba wskazać, że Wiktor Orban kieruje znacznie mniejszym, mniej zaludnionym i słabszym państwem niż Polska .

Czy tego rodzaju suwerenność i niezależność jest w polskim zasięgu?

Sam często podkreślałem, że Polska to nie Węgry, a już tym bardziej nie Stany Zjednoczone (m.in. w analizie: „HungOUT – dlaczego przyjaźń z Polską, może kosztować Węgry wyrzuceniem z UE?” ). Nie można porównywać sytuacji Węgier (stosunkowo mało istotnych dla Niemiec, zupełnie nie istotnych dla USA i posiadających bezpieczny bufor przed Rosją, co pozwala Budapesztowi prowadzić pro-moskiewską politykę międzynarodową) od warunków, w jakich znajduje się Polska. Bowiem Berlin, Moskwa czy Waszyngton znacznie uważniej obserwują to, co dzieje się w Warszawie i są bardziej skłonne na reagowanie na poczynania władz znad Wisły. Niż ma to miejsce w wypadku poczynań Budapesztu. Presja zewnętrzna jest więc nieporównywalna.

Nasze newralgiczne i niezwykle istotne strategicznie położenie geograficzne jest unikalne. Dla Niemiec i Rosji, polskie terytorium jest kluczowe, zwłaszcza w kontekście ewentualnego porozumienia na osi Berlin-Moskwa. W interesie obu stolic jest to, by w Warszawie nie było żadnego silnego ośrodka decyzyjnego zdolnego blokować przepływy między wschodem, a zachodem. Z perspektywy władz niemieckich i rosyjskich, Polska powinna pozostać łatwym do przebycia terytorium tranzytowym na linii wschód-zachód, przez które Niemcy i Rosjanie mogliby przenikać w sposób płynny i nieskrępowany. I możliwie najtańszy. A więc najlepiej, by Warszawa była tak słaba politycznie, by nie mogła wynegocjować żadnej ceny za korzystanie z jej atutów przez państwa ościenne. Przez dziesięciolecia polska gospodarka służyła Rosjanom jako studnia, z której Moskwa wysysała wszelkie dobra, kapitał i technologie. I nie mam tu na myśli tylko i wyłącznie okresu PRL-u, czy nawet zaborów. Jeszcze do niedawna rosyjskie służby poruszały się na polskim terytorium w sposób nieskrępowany i poprzez różnego rodzaju „biznesy” transferowały dziesiątki miliardów złotych rocznie poza granice naszego państwa (m.in. poprzez karuzele VAT-owe). Z kolei do dziś, niemiecki biznes traktuje Polskę jako miejsce do obniżania kosztów produkcji i rynek pozyskiwania tańszej siły roboczej (niższe płace, niższe koszty utrzymania, ulgi podatkowe dla inwestorów zagranicznych, mniejsze wymagania płacowe polskiego pracownika przebywającego na terenie Niemiec). Wspiera to eksportową ekspansję gospodarki niemieckiej.

Nasze najświeższe doświadczenia historyczne udowadniają, że III RP i jej społeczeństwo okazały się zbyt słabe by oprzeć się samodzielnie wpływom z Berlina i Moskwy. Oba te ośrodki, tak jak w czasie schyłku upadającej I Rzeczpospolitej Obojga Narodów, kontrolowały Warszawę poprzez wpływanie na krajową politykę. Naiwnym byłoby sądzić, że w wolnych, demokratycznych wyborach, polskie społeczeństwo wybierze w końcu taką władzę III RP, która będzie realizowała linię gwarantującą wcześniej opisaną niezależność. To jest niemożliwie przy tak wielkich nakładach finansowych z zewnątrz, angażowanych w wewnętrzne sprawy Polski. To jest nieprawdopodobne, w kontekście kontroli sprawowanej nad większością mediów w Polsce, przez podmioty zagraniczne. Pomijając już oficjalną i formalną sieć powiązań, które zawężają nam pole manewru (vide regulacje UE, naciski formalno-prawne oraz lewary gospodarcze).

We współczesnej Polsce, przeciętny obywatel (a czasem nawet ten bardziej zorientowany) nie jest w stanie dostrzec konkretnych zależności i ich nazwać. Nie potrafi zweryfikować intencji i działań polityków. I z pełną świadomością wybrać dobrego kandydata wrzucając głos do urny. Ponieważ najczęściej jest bombardowany z góry określonymi narracjami, które są w dodatku często sprzeczne. I nie starczyłoby życia, na weryfikowanie wszystkich, przytłaczających swoją ilością informacji. Nie istnieją w Polsce obiektywne programy informacyjne. Cały mainstreamowy świat medialny jest elementem wojny ideologiczno-geopolityczno-społecznej. A wygrywa ten, kto jest najgłośniejszy, a nie ten, kto mówi mądrze i rzetelnie przedstawia informacje. Dlatego Polacy nie potrafili dotąd spojrzeć ponad sugerowanymi im z zewnątrz rozwiązaniami. Jednocześnie nasze doświadczenia (okupacja Sowietów poprzez PRL), a także dostrzegalne gołym okiem różnice między biednym wschodem, a bogatym zachodem, skutkowały brakiem krytycyzmu w stosunku do rad, sugestii i wytycznych z bardziej zamożnych, zachodnich stolic. Zdanie Berlina, które przecież zawsze było uzgodnione z Moskwą, traktowaliśmy najczęściej jako gwarancję naszego interesu. Minęło kilka lat, zanim dostrzegliśmy, że wśród szczytnych idei nawiązujących do wspólnoty, przebijają się twarde interesy narodowe poszczególnych stolic. Co zwłaszcza dziś, w świetle pandemii COVID-19, jest dobrze widocznie.

Z tragizmu sytuacji sprzed zaledwie kilku lat, wyciągnęły nas za uszy Stany Zjednoczone. Ponieważ ich interesy narodowe wymagały zaangażowania się w Europie Środkowej. W interesie USA jest blokowanie Berlina i Moskwy. I to jak najtańszym kosztem. Władze z Waszyngtonu osiągały dotąd efekt optymalizacji ponoszonych nakładów poprzez działanie per procura. Innymi słowy, dla Amerykanów najkorzystniejszą sytuacją jest taka, gdy to ich lokalni partnerzy działają w interesie Stanów Zjednoczonych. W tym przypadku, figurą, która ma blokować połączenie na osi Berlin-Moskwa, jest Polska. Problem w tym, że Warszawa była dotąd zupełnie pozbawiona sprawczości oraz woli przeciwstawiania się interesom niemieckim i rosyjskim. Dlatego niezbędna była zmiana rządów na takie, które będą wolne od uzależnienia niemiecko-rosyjskiego. Jednak najbardziej zdeterminowane władze polityczne mogą okazać się nieskuteczne, jeśli nie mają narzędzi i realnej siły do wykonania powierzonych im zadań. Dlatego Amerykanie stają przed wyborem. Albo zwiększyć obecność w Polsce, ponosząc wysiłek tegoż posunięcia, albo wzmocnić ośrodek władzy w Warszawie na tyle, by ten mógł wspierać Waszyngton w oparciu o własne możliwości.

Korzyścią całej tej sytuacji jest to, że również w naszym interesie narodowym jest ograniczanie wpływów niemieckich i rosyjskich w naszym państwie (choćby po to, by Berlin i Moskwa musiały nam płacić za korzystanie z naszego terytorium, co dotychczas nie było takie oczywiste). I choć opcja pro-amerykańska również nas kosztuje (vide ceny sprzętu wojskowego), to jednak w porównaniu do kosztów polityki pro-niemieckiej prowadzonej przed 2015 rokiem, bilans wydaje się być jednak znacznie korzystniejszy. USA nie wymaga zamykania polskich stoczni czy zakładów przemysłowych. Nie wymusza zmiany polityki energetycznej, co dokonane gwałtownie i bez znalezienia dobrej alternatywy, może uderzyć w nasze bezpieczeństwo energetyczne. Amerykanie nie starają się przekupować nas przy pomocy naszych własny pieniędzy (wg samych Niemców, z każdego 1 euro dotacji udzielonej w Polsce, 85 centów wraca do Niemiec – a przecież pieniądze te pochodzą również z naszych składek). Przykłady można by tu mnożyć. Temat dotyczący przewag opcji pro-amerykańskiej nad innymi, opisałem szczegółowo w analizie pt.: „Który hegemon byłby najlepszy dla Polski? A może świat wielobiegunowy?”. Tam też postawiłem tezę, że Polska jest zbyt słaba i zbyt mało samodzielna, by liczyć, że w wielobiegunowym ładzie światowym, bez osłony NATO i USA, a także np. rezygnując ze struktur UE, zachowałaby suwerenność i niezależność. Wręcz przeciwnie, przy obecnym stanie państwa, ponownie popadlibyśmy w podległość i wrócili do papierowego, państwa teoretycznego. Nawoływania i sny o odrzuceniu wszelkich powiązań i z zachodem w celu uzyskania niezależności i suwerenności są narracją oczywiście szkodliwą i wpisującą się w narrację prowadzoną z Moskwy. Polska rezygnująca ze współpracy z USA otrzymałaby potężny cios ekonomiczno-finansowy ze strony kontrolowanych przez Wall Street i Waszyngton globalnych ośrodków finansowych. Polska rezygnująca z Unii Europejskiej, otrzymałaby polityczno-gospodarczy cios ze strony Berlina i Brukseli (co zresztą już widać, pomimo tego, że nie ma mowy o POLEXICIE). Zarówno USA jak i Niemcy posiadają szereg lewarów, którymi mogą w brutalny sposób sprowadzić na ziemię nawet najbardziej oderwane od rzeczywistości umysły. I nawet gdyby Amerykanie i Niemcy pozwoliliby nam na uwolnienie się od ich wpływów, to natychmiast „przytulili” by nas bracia Słowianie. A konkretnie Rosjanie.

Skoro wobec tego wydaje się, że jesteśmy skazani na bycie protegowanym (czy to Waszyngtonu, czy to Berlina lub Moskwy), to czy w ogóle jest możliwe wygrzebanie się z takiego opłakanego stanu rzeczy? I jak to zrobić? Jak polskie społeczeństwo, nie mogące zawierzyć ani własnym mediom, ani politykom, może rozpoznać, że państwo idzie w dobrym kierunku?

Odpowiedź jest prosta. Trzeba obserwować potencjał militarny. Silna armia jest prawdziwym wyznacznikiem suwerenności i niezależności.

ARMIA

Oczywiście postawiona powyżej teza wydaje się być kontrowersyjna. Przecież do niedawna panowała narracja, że wystarczy zbudować silną gospodarkę (taką jak np. Niemcy) i wówczas Państwo będzie w dużym stopniu suwerenne i niezależne. Mogłoby decydować o sprawach międzynarodowych. Czy rzeczywiście silna gospodarka jest wyznacznikiem omawianych cech? Oczywiście, że nie. Federacja Rosyjska posiada słabą gospodarkę, niemniej to państwo cechujące się jednym z najwyższych na świecie poziomów niezależności władz centralnych od czynników zewnętrznych. Z drugiej strony mamy Republikę Federalną Niemiec, która pomimo potężnej siły gospodarczej i politycznej w UE, musi utrzymywać amerykańskie wojska na własnym terytorium (podobnie jak Japonia). I Berlin nie może przeciwstawiać się otwarcie Waszyngtonowi w najbardziej wrażliwych dla tej drugiej stolicy kwestiach. Bowiem cały morski handel niemiecki może być zablokowany przez US Navy. Dlatego Niemcy popierają sankcje na Rosję, wciąż je przedłużają i dlatego wydaliły rosyjskich dyplomatów sprawie związanej z zamachem na Skripala. To dlatego Angela Merkel na spotkaniu w Białym Domu musiała znosić upokarzające ją zachowanie Donalda Trumpa. Również z tych względów, największym orędownikiem europejskiej niezależności od USA jest Francja. A nie Niemcy, które dystansują się od wojowniczej postawy Emmanuela Macrona. Postawa francuskiego prezydenta, też nie wynika z potęgi francuskiej gospodarki (której wyznacznikiem są ciągłe protesty i rewolty), a z faktu, że Francuzi dysponują własną armią, flotą oraz potencjałem nuklearnym. Co pozwoliło im na przedstawienie dość kuriozalnej oferty, polegającej na rozciągnięciu atomowego płaszcza ochronnego nad Polską. Jest to oczywiście efektem przeceniania francuskiej siły, lub próby sprawdzenia naszej naiwności (zwłaszcza w kontekście doświadczeń historycznych z 1939 roku). Nie zmienia to jednak faktu, że Emmanuel Macron opiera swoje projekty polityczne na potencjale militarnym, a nie na gospodarce czy funduszach.

Obserwując dotychczasowe losy III RP, niewątpliwym jest, że w XXI wieku Polska gospodarka rosła, a społeczeństwo się bogaciło. Weszliśmy do UE. Poziom życia podniósł się, co jest obiektywnie zauważalne, zwłaszcza w porównaniu do sytuacji ludzi żyjących na Białorusi czy Ukrainie. Czy wraz z tym wzrostem gospodarczym, zwiększała się również suwerenność i niezależność Polski? Czy też obserwowaliśmy proces przeciwny?

Warto również zwrócić uwagę na fakt, jak zmieniała się w latach 2000-2015 polska armia. Ile dywizji mieliśmy w końcówce XX wieku, a ile posiadamy teraz? Jaką siłą, w relacji do sąsiadów, dysponowaliśmy w latach 90-tych (wchodząc do NATO), a jak przedstawia się to dzisiaj? W 1999 roku Wojsko Polskie liczyło sobie 226 tys. żołnierzy. Dziś jest to dwukrotnie mniej, nawet wliczając odbudowywanie rezerw w postaci WOT. Przed upadkiem PRL-u, w zbrojeniówce było zatrudnionych blisko ćwierć miliona ludzi. W 2014 roku przemysł zbrojeniowy zatrudniał w Polsce raptem 46 tys. pracowników. Ktoś może stwierdzić, że więcej nie znaczny lepiej. A redukcja sektora pozwoliła na szybszą jego modernizację. Niemniej pozostaje pytanie, czy naprawdę nie było nas stać na utrzymanie strategicznych zakładów (takich jak PZL-Wola produkujących silniki czołgowe) lub choćby jednej więcej dywizji?

SIŁY ZBROJNE JAKO GWARANT

Siły zbrojne zawsze były i nadal są gwarantem suwerenności i niezależności państwa. Czy to mówimy o polityce wewnętrznej czy też zewnętrznej. Nic się w tej kwestii nie zmieniło, choć zdążyliśmy już uwierzyć, że jest inaczej.

Jako polski obywatel, będę miał wiarę w niezależność polskich władz od zewnętrznych wpływów tylko i wyłącznie wówczas, gdy nasza armia będzie dostatecznie silna, żeby zrównoważyć potęgę militarną Rosji (wiem, dziś trudno to sobie dziś wyobrazić), a także będzie potężniejsza od niemieckich sił zbrojnych. To pozwoli na niezależność od podmiotów zewnętrznych, w kwestii naszego bezpieczeństwa. Co za tym idzie, jeśli państwo będzie zdolne do zabezpieczenia własnej suwerenności na płaszczyźnie militarnej, to również w sferze politycznej, władze będą mogły być mniej podatne na czynniki zewnętrzne. Innymi słowy, realna siła militarna pozwala stworzyć w państwie takie warunki, by mogły powstać niezależnie od podmiotów zewnętrznych władze oraz służby wewnętrzne. Służby, które stanowiłyby skuteczną zaporę przed obcymi wpływami na terenie kraju. Tylko wówczas jest możliwe uzyskanie sprawnego aparatu administracyjnego, który mógłby realizować narodowe interesy. Również te w sferze ekonomiczno-gospodarczej.

Oczywiście potęga militarna nieoparta o zdolną ją finansować gospodarkę, stanowi olbrzymie ryzyko dla przyszłości państwa. Wysokie koszty utrzymania armii, potrafiły pogrążyć niejeden krajowy budżet. Tak się jednak składa, że inwestycja w polskie siły zbrojne rzeczywiście może być opłacalna. Przy naszym położeniu geograficznym, na którym można realnie zarobić (vide lądowe szlaki handlowe wschód-zachód, lub szlaki północ-południe między Bałtykiem, Morzem Czarnym i Adriatykiem), argument: „gwarantujemy Wam bezpieczny tranzyt przez nasze terytorium, za niewielką opłatą” staje się skutecznym instrumentem ekonomicznym. Natomiast bez dysponowania realną siłą, może dojść do sytuacji, w której to Niemcy lub Rosjanie powiedzą Chińczykom: „gwarantujemy Wam bezpieczny i nieskrępowany transfer przez polskie terytorium – za drobną dla nas opłatą”. I tu tkwi sedno motta: „Jeśli społeczeństwa nie stać na utrzymywanie własnej armii, to będzie utrzymywać cudzą”. Co w przypadku naszych przodków często wyglądało tak, że nie tylko utrzymywali cudze wojska, ale i jeszcze ginęli w ich szeregach. W imię interesów i ambicji wrogich mocarstw.

POLSKA NA DOBREJ DRODZE?

O ile dotąd treść mogła nie napawać optymistycznie, o tyle postaram się wzniecić w tym miejscu płomyk nadziei. W globalnej rywalizacji, w kontekście starcia USA i Rosji, w interesie Stanów Zjednoczonych jest wzmocnienie polskiego państwa, a zwłaszcza polskiej armii (oczywiście nie za darmo, choć cena powinna zależeć od umiejętności negocjacyjnych polskiej strony, która posiada tutaj istotne argumenty). Ta zbieżność interesów polskich i amerykańskich nie będzie jednak trwać wiecznie. Waszyngton jest pochłonięty rywalizacją z Chinami i wcześniej czy później, będzie chciał przerzucić wszelkie siły i środki na Zachodni Pacyfik. Także władze z Warszawy powinny się śpieszyć i wykorzystać istniejące „okno” oraz sprzyjające warunki geopolityczne do zbudowania potężnej, nowoczesnej, polskiej armii. Pozwalającej wreszcie uzyskać tak pożądaną przez nas niezależność polityczną. Jest to o tyle ułatwione, że również Amerykanom zależy na czasie. Co pisałem już wielokrotnie, Stany Zjednoczone zdecydowały się na sprzedaż dla Polski swojego najnowszego uzbrojenia. To świadczy o tym, że Polska nie jest już elementem targów. Waszyngton nie pozwoliłby Moskwie na przejęcie kontroli nad Warszawą, która dysponowałaby takim samym uzbrojeniem z jakiego korzysta US Army. Tego, jak wrażliwi na tym punkcie są Amerykanie, dowodzi kwestia anulowania sprzedaży F-35 dla Turcji. Pomimo tego, że Ankara jest sojusznikiem NATO i brała udział w budowie F-35, to jednak decyzja o zakupie rosyjskiego S-400 okazała się nieakceptowalna dla Waszyngtonu.

Tak więc podejmowane zakupy, a także narracja dotycząca wzmacniania armii powinny być czynnikiem dla nas budującym. Pozostaje kwestia oceny realizacji konkretnych programów zbrojeniowych. Tutaj wciąż jest wiele niewiadomych i niepokojących sygnałów. Trudno to wszystko zweryfikować, bowiem tematy dotyczące zbrojeń są przeważnie niejawne, a w mediach i sieci krąży mnóstwo sprzecznych ze sobą opinii, analiz i plotek (a pamiętać należy, że tematy wojskowe są zawsze elementem gry propagandowej również prowadzonej przez kraje ościenne). Dlatego nie będę w tym tekście oceniał postępów dotyczących wzmacniania polskiej armii. Niemniej pozytywnie oceniam to, że taką potrzebę przynajmniej dostrzeżono. A ponieważ również Amerykanom powinno na tym zależeć, to jestem dziwnie spokojny, że chcąc nie chcąc, będziemy musieli zmodernizować siły zbrojne i zwiększyć ich liczebność. Co bez względu na koszty, w mojej ocenie, jest nie tylko potrzebne, ale i niezbędne zwłaszcza w perspektywie nadchodzących wydarzeń.

COVID-19 – WERYFIKATOR RZECZYWISTOŚCI

Osobiście mam nadzieję, iż obawy i panika związane z koronawirusem (jakże można byłoby pominąć te gorący teraz temat 😉 ) okażą się przesadne. I niebawem, być może już na wakacje, świat wróci do normy. Niemniej reakcje polityczne na to zagrożenie epidemiologiczne świetnie obnażyły prawdziwe oblicze polityki międzynarodowej. Uśmiechnięte maski opadły, idee prysły, a solidarność okazała się oszustwem. Zwłaszcza to ostatnie, nie jest dla nas nowością. Niemniej, w trudnych czasach, a takie wciąż są przed nami, nie liczą się traktaty, układy, czy nawet bogactwo lub potencjał. W dobie kryzysu, istotne są tylko i wyłącznie realne możliwości. Dostępne tu i teraz. Gdyby już dziś nastąpił globalny krach gospodarczy (co już wcale nie jest tak trudne do wyobrażenia), to w ostatecznym rozrachunku pozostałyby na liście aktywów: infrastruktura, zdolności wytwórcze (przemysł), technologie oraz ilość posiadanych karabinów. Gdyby chińczykom odcięto dzisiaj tlen, ich marzenia o zbudowaniu choćby lokalnej hegemonii, prysłyby jak bańka. Ponieważ wciąż aktualny potencjał do zbudowania najsilniejszej floty świata w ciągu 20-30 lat zderzyłby się z brutalną rzeczywistością. Czyli faktem, iż Pekin dysponuje raptem dwoma, mocno przestarzałymi technologicznie lotniskowcami. Niezdolnymi do podjęcia konfrontacji przeciw choćby jednej grupie uderzeniowej US Navy. Podobnie sprawa wygląda z Niemcami. Nawet gdyby Berlin postanowił bronić rubieży Unii Europejskiej przez ewentualnymi działaniami Rosjan, to niemieckie gwarancje bezpieczeństwa są dla Polski, Bałtów czy Rumunii bez znaczenia. Największa gospodarka i producent Europy, w dobie kryzysu i przerwania łańcuchów dostaw, nie dysponując stosownie wielką armią (co akurat nas powinno jednak cieszyć) nie byłaby w stanie bronić własnego polityczno-gospodarczego imperium.

Dlatego olbrzymim błędem byłoby rezygnowanie w obecnej kryzysowej sytuacji z programów zbrojeniowych. Zwłaszcza tych, które prowadzone będą nawet przez kolejne dziesięciolecie. To nie jest bowiem tak, że jeśli dziś zrezygnujemy z zakupu F-35, to będziemy mogli wrócić do programu za rok czy dwa. Kiedy gospodarka się odbije. Po pierwsze, nie wiadomo jak dobre będą te „lepsze” czasy. I czy w ogóle nastąpią. Być może po rezygnacji, nigdy już nie nastąpi moment, w którym politycy mieliby wolę do zrealizowania powyższej transakcji. Zwłaszcza, gdyby gospodarka nie działała już tak dobrze jak wcześniej, a społeczeństwo zaczęłoby liczyć każde państwowe wydatki. Po drugie. To nie jest tak, że wznowienie programu po np. 2 latach oznacza, że F-35 otrzymamy po prostu dwa lata później. Zdolności produkcyjne zakładów zbrojeniowych są ograniczone i nie wykluczone, że gdyby Polska wyszła z już zarezerwowanego miejsca w kolejce, to powrót na jej koniec oznaczałby opóźnienie zakupu nie o dwa, a może nawet o dwanaście lat (tego po prostu nie wiemy). Oszczędność w armii (jeśli już są konieczne) winny być prowadzone na projektach krótkotrwałych. Jeśli wstrzymamy zamówienie na dostawę karabinów, to łatwo będzie można (niemal z dnia na dzień, o ile utrzymamy przy życiu zakłady produkcyjne) zakup przeprowadzić w kolejnych latach. W przypadku takiego uzbrojenia jak F-35, system Patriot etc.etc. cały proces wdrażania uzbrojenia w Wojsku Polski trwa latami. Produkcja samolotów trwa. Podobnie jak rozbudowa infrastruktury, integracja systemów, szkolenie pilotów, wdrożenie procedur itp. Kontrakt podpisaliśmy na początku tego roku, pierwsze samoloty mają być w Polsce dopiero w 2024, a wstępna gotowość operacyjna wszystkich zamówionych maszyn ma zostać osiągnięta dopiero 2028 roku. To nie jest zakup kilograma ziemniaków w pobliskim warzywniaku, który można zrobić dziś, ale i jak zrobi się go jutro (na godzinę przed obiadem) też będzie ok. Za dziesięć lat nasze F-16 mogą być sprzętem przestarzałym. Za 20 lat, z pewnością będą (łatwy cel dla maszyn 5 generacji i systemów plot). Migi 29 już teraz latają na „słowo honoru”. Potrzebujemy nowych maszyn, które za dziesięć lub dwadzieścia lat wciąż będą nowoczesne i nie będzie trzeba ich znów wymieniać. Oczywiście potrzebujemy również wielu innych typów uzbrojenia. Na wczoraj. Ponieważ jutro jest niepewne, z czego powoli zaczynamy sobie zdawać sprawę. I wówczas armia będzie potrzebna na „teraz”.

WOJSKOWY WSKAŹNIK SUWERENNOŚCI

O tym, jak łatwo jest stracić grunt pod nogami przekonali się Ukraińcy w 2014 roku. A przypomnimy, wówczas jeszcze żyliśmy w zupełnie innym świecie. Wydawałoby się,bezpiecznym dla państw leżących w Europie. Mimo to, Ukraina straciła Krym i Donbas. Przy czym wydaje się, że konsekwencje braku gotowości bojowej mogły być wówczas dużo poważniejsze. W roku 2020 łamiący się globalny ład światowy powinien alarmować i mobilizować. Zwłaszcza rządy w Warszawie. Ponieważ nadwiślańskie serce położone jest w jednej z najbardziej niebezpiecznych, europejskich stref zgniotu. Mocna armia jest potrzebna państwu by przetrwać. Siły zbrojne stanowią wyznacznik tego, jak daleko wytyczone są granice pozwalające polskim decydentom działać w interesie narodowym. Niezależnie od zewnętrznych nacisków politycznych.

Często w dyskursie medialnym i internetowym słyszy się, że nie posiadamy elit działających w interesie polskiego narodu. Należy jednak sobie zdawać sprawę z tego, iż nawet największy patriota, postawiony u władzy słabego państwa, nie będzie miał narzędzi by kierować tym krajem w sposób niezależny od czynników zewnętrznych. By w ogóle stworzyć warunki do pojawienia się odpowiednich elit politycznych, należy w pierwszej kolejności zadbać o siłę państwa opartą o armię, służby i zaufanie społeczne. Gdy Polska odzyskiwała niepodległość, nadwiślańska kraina była zrujnowana gospodarczo. Terytorium zamieszkiwane przez Polaków było zdewastowane przez przetaczające się na froncie wschodnim armie. Polska odzyskała niepodległość bez ekonomii, pieniędzy i granic. Mieliśmy jednak Błękitną Armię (Armię Hallera) stworzoną przez Romana Dmowskiego oraz Legiony Polskie dowodzone przez Józefa Piłsudskiego. Zaufanie społeczne do obu wymienionych było niepodważalne. Oczywiście to również wiązało się z kosztami (uzbrojenie i utrzymanie wojska), jednak początkowo to nie państwo polskie (którego nie było) utrzymywało armię, a prywatne polskie fundusze lub zagraniczny kapitał. Ponieważ nasi mężowie stanu potrafili przekonać państwa walczące w I Wojnie Światowej, że istnienie polskich związków wojskowych leży w ich interesie.

Oczywiście współcześni polscy politycy nie zasłużyli sobie, by darzyć ich bezgranicznym, lub chociaż wysokim zaufaniem. Niemniej, bez tego zaufania suwerena do władzy, nie da się zbudować silnego państwa. Jeśli społeczeństwo nie ufa rządzącym, a bardziej ceni np. oceny i narracje płynące z zewnątrz, to wówczas rodzimi politycy mają tendencję do takiego działania, które zapewni im przychylność narracji zza granicy. Bowiem dzięki tej narracji, przekonają społeczeństwo, iż ich działania są właściwe. To prowadzi w efekcie do patologi, w której zagraniczne ośrodki władzy lub media, kierują nastrojami polskiego społeczeństwa i wpływają na jego polityczne wybory. A także na decyzje rządzących.

I w tym miejscu pojawia się pewien problem, bo skoro elity polityczne nie zasłużyły na zaufanie, a bez zaufania nie da się stworzyć warunków dla odpowiednich elit, to czy znajdujemy się w sytuacji bez wyjścia? Jak władza, mogłaby nas przekonać do tego, że działa w interesie narodu? Gdy rządzący wprowadzają taką czy inną ustawę, zawsze znajdzie się kilku ekspertów którzy będą w stanie ją merytorycznie skrytykować, albo też pochwalić. Jak w tym wszystkim może zorientować się przeciętny obywatel? Kurs jest dobry? Zły? Jak to ocenić?

Dobrym kryterium jest tutaj siła armii. Oczywiście, że trzeba posiadać specjalistyczną wiedzę. Pozwalającą ocenić, czy dane uzbrojenie jest skuteczne, czy nie. Czy wojsko jest gotowe na konflikt, czy też nie poradzi sobie z powierzonymi zadaniami (tak naprawdę tego rodzaju kwestie weryfikuje już sama wojna). Jednak znacznie łatwiej sprawdzić, ilu WP liczy sobie żołnierzy, jak są uzbrojeni, jakie posiadają zdolności, niż przebrnąć przez treść pierwszej lepszej ustawy sejmowej. Choćby tej związanej z „tarczą antykryzysową”.

Warto wrócić do tego, o czym napisałem wcześniej. Sam wzrost gospodarczy nie świadczy o tym, że dany rząd działa w interesie narodowym. Wzrost gospodarczy nie zależy bowiem od polityków, a od gospodarki. Czyli od społeczeństwa. Przedsiębiorców, pracowników, konsumentów. Politycy mogą utrudniać lub ułatwiać funkcjonowanie ekonomiczne kraju, ale uczestnikom życia gospodarczego trudno jest ocenić, czy dane działania odniosły (globalnie) efekt pozytywny czy też negatywny. Zwłaszcza, gdy pewne decyzje często uderzają w jedne podmioty, ułatwiając funkcjonowanie innym. Co sprawia, że różni adresaci tych samych ustaw, posiadają o nich różne opinie.

Tymczasem siła armii leży tylko i wyłącznie w kompetencji rządzących. I ich sprawności w administrowaniu wojskiem. Tak więc, jeśli siły zbrojne wzmacniają się, ewidentnie jest to zasługa władzy. Jeśli słabną, to na niej spoczywa odpowiedzialność za ten fakt. A ponieważ silna armia, jak starałem się wykazać wcześniej, zwiększa niezależność i suwerenność, to władza nie dbająca o ten element państwowości nie powinna cieszyć się naszym zaufaniem.

Pozostaje wobec tego kwestia oceniania, czy dane działania polityków przynoszą korzyści czy też straty dla Wojska Polskiego. To oczywiście wciąż pozostaje w sferze subiektywnego zdania, opinii czy odczucia danego obywatela. Niemniej, w mojej ocenie, właśnie ten wskaźnik (siła armii), należy obserwować, chcąc zbadać intencje rządzących, ale również ich skuteczność w dbaniu o polską suwerenność i niezależność.

Krzysztof Wojczal

geopolityka, polityka, gospodarka, prawo, podatki – blog

Wartościowe? Pomóż rozwijać bloga