Wojna na Ukrainie – podsumowanie pierwszej doby walk

Inwazja na Ukrainę okazała się niestety pełnoskalowym uderzeniem, którego celem jest przejęcie kontroli nad całym krajem. Co za tym idzie, jednym z głównych jak nie priorytetowym celem jest zdobycie Kijowa. Z informacji jakie udało mi się odszukać w internetowym chaosie, wyłania się obraz zgodny z tym, jaki zarysowałem dwa tygodnie temu w tekście pt.: „Czy Rosja dokona inwazji na Ukrainę i jak może ona przebiegać?”. Zastrzegam na wstępie, że poniżej przedstawione mapki należy traktować poglądowo. Starałem się weryfikować informacje dot. wieści z frontu na tyle, na ile potrafiłem, niemniej należy brać pod uwagę możliwe omyłki.

Uderzenie rakietowe

Wojna (noc/poranek 24 lutego) rozpoczęła się od uderzenia rakietowego (ok. kilkudziesięciu, może stu pocisków rakietowych) na obszar całej Ukrainy. Celami były głównie lotniska. Zniszczono na ziemi wiele ukraińskich samolotów oraz dronów. Jednocześnie prowadzono ostrzał artyleryjski na przygraniczne pozycje ukraińskie. Pierwsze wnioski? Atak rakietowy nie był wcale imponujący. Z informacji i nagrań wynika, że pociski latały małymi grupami lub nawet pojedynczo na różne cele. Rosjanie gospodarowali więc zasobami bardzo oszczędnie. Ukraina była atakowana rakietowo prawdopodobnie z czterech kierunków (w tym podobno z Naddniestrza). Nawet gdyby Kijów dysponował systemami przeciwrakietowymi, trudno byłoby Ukraińcom wyłapać wszystko (a być może Rosjanie wystrzeliliby wówczas więcej pocisków – ale widać, że oszczędzali kosztowne i cenne uzbrojenie). Jednak gdyby to Polska była atakowana i to tylko od wschodu i północnego-wchodu (Kaliningrad) – to nie trzeba by było wiele systemów PRAK by odeprzeć taki atak (zwłaszcza przy dobrym rozmieszczeniu Patriotów).

Uderzenie z powietrza

Wstępne uderzenia lądowe były wspierane przez lotnictwo. Z nagrań wyłania się dość klarowny obraz. Rosjanie wlatywali w ukraińską przestrzeń dość swobodnie, choć nie uniknęli strat (zestrzelonych kilka maszyn). Dlaczego tak się działo? Zapewne z wielu przyczyn. Jednym z nich mogło być działanie rosyjskich systemów walki radio-elektronicznej (zagłuszanie). Przeprowadzono również misje uderzeń lotniczych na radary (przy pomocy pocisków seed). Jeden z pewnością zniszczono (okolice Chersonia), natomiast Ukraińcy by ratować radary zapewne byli zmuszeni je na moment wyłączyć. W tym czasie można było przeprowadzić ataki lotnicze na inne cele. Nadto, Rosjanie latali na bardzo niskim pułapie. Jakie można wyciągnąć wnioski? Po pierwsze, płytka penetracja (operowanie na froncie i nie wlatywanie w głąb Ukrainy) wrogiego lotnictwa na bardzo niskim pułapie jest trudna do wykrycia dla systemów obrony powietrznej średniego i krótkiego zasięgu. Zwyczajnie radary nie widzą poniżej linii horyzontu a do tego mogą być zagłuszane. Dlatego kluczowym jest, by obrona przeciwlotnicza – bardzo krótkiego zasięgu – była rozstawiona jak najbliżej frontu i wroga (i była spięta systemowo z resztą obrony przeciwlotniczej/przeciwrakietowej). Tak by można było jak najwcześniej wykryć i zestrzelić nisko lecące statki powietrzne za pomocą systemów z namierzaniem wiązką laserową lub głowicą optyczną. Obrona typu VSHORAD okazuje się równie ważna jak pozostałe warstwy obrony przeciwlotniczej. Inna sprawą jest to, że Ukraińcy dysponują dość przestarzałym sprzętem przeciwlotniczym. Choć z drugiej strony, Rosjanie również nie posiadają super nowoczesnego lotnictwa.

Warto dodać, że w ostatnich godzinach ukraińskie siły rakietowe dokonały ataku na rosyjskie lotnisko w Millerowie niszcząc wiele maszyn. 🙂

Kampania lądowa

Po uderzeniach rakietowo-lotniczych, nastąpiła inwazja lądowa wraz z akcją powietrzno-desantową (zrzut ze śmigłowców). Istnieją na razie trzy główne fronty.

1. Północny – uderzenie na Kijów z terytorium Białorusi.
2. Wschodni – uderzenie w kierunku Kijowa przez Głuchów i Sumy oraz na Charków.
3. Południowy – uderzenie z Krymu na przeprawy na Dnieprze (Chersoń, Nowa Kahowka) oraz na Melitopol.

Front Północny

Kijów i przedmieścia

W pierwszych godzinach wojny Rosjanie przeprowadzili akcję powietrzno-desantową na lotnisko w Hostomelu na północ od Kijowa. Trasa lotu śmigłowców przebiegała nad rozlewiskiem Dniepru ciągnącym się od granicy z Białorusią aż po tamę w Wyszogrodzie na przedmieściach Kijowa. Śmigłowce lecąc na niskim pułapie uniknęły wykrycia przez obronę powietrzną ukraińskiej stolicy (a co jak co, Kijów został pod tym względem obstawiony) oraz wysadziły desant Specnazu w Hostomelu. Ukraińcom udało się zestrzelić prawdopodobnie 3 spośród 14 śmigłowców. Z pewnością jedno zestrzelenie poszło na poczet ręcznej wyrzutni typu MANPAD. W celu odbicia lotniska, siły ukraińskie wysłały brygadę piechoty wspartą artylerią rakietową. Po wielu godzinach zaciętej walki, infrastruktura została w dużej części zniszczona, jednak teren lotniska udało się odbić. Rosyjski oddział poszedł prawdopodobnie w rozsypkę. Co istotne, kluczowym było uniemożliwienie dokonania drugiego zrzutu desantu na lotnisko. Ukraińcy prawdopodobnie podciągnęli odpowiednią ilość systemów przeciwlotniczych i uniemożliwili Rosjanom przysłanie posiłków i zaopatrzenia. Prawdopodobnie zadecydowało to o sukcesie w Hostomelu.

Niemniej, Rosjanie prawdopodobnie kursowali śmigłowcami pomiędzy Homelem a północno-zachodnimi rogatkami Kijowa przez co udało im się zgromadzić tam dość duże siły. Na tyle spore, że zdecydowali się przypuścić atak na miasto od strony północnej, przez Rejon Obołoński. Początkowo odnieśli sukces i wdarli się do miasta, jednak kontruderzenie obrońców zniweczyło dalszy pochód. W tej chwili rozproszone w mieście oddziały Specnazu próbują dywersji oraz szturmów na istotne politycznie obiekty publiczne.

Poleski rezerwat

Równocześnie do desantów, w celu ich lądowego wsparcia ruszyła ofensywa przez Poleski Rezerwat Radiacyjno-Ekologiczny. Rosjanie zdobyli Czarnobyl i ruszyli w kierunku Iwankowa. W celu opóźnienia ich pochodu, Ukraińcy wysadzili most w tej miejscowości organizując jednocześnie obronę. Niemniej, na północnym-zachodzie od ukraińskiej stolicy trwają zażarte walki i wydaje się, że Rosjanie uzyskali tam efekt zaskoczenia. Dzięki temu zagrozili ukraińskiej stolicy już w pierwszej dobie walk.

Czernihowska twierdza

Ukraińcy dobrze przygotowali się natomiast na obronę kluczowej pozycji w Czernihowie. Atakowane z trzech stron miasto broni dostępu do Kijowa z najbliższego kierunku, nadającego się na przeprowadzenie dużej ofensywy pancerno-zmechanizowanej. Choć nie ma takiej informacji, należy obawiać się obejścia Czernihowa od wschodu. W tym celu Rosjanie musieliby szybko wysypać prowizoryczne drogi oraz stworzyć przeprawę przez rzekę Desna. Umożliwiłoby to późniejszy pochód na Kijów i ewentualne połączenie się z wojskami idącymi ze wschodu.

Front wschodni

Na wschodzie główny atak ruszył nieco później. Co może zwiastować, że jest to jeden z głównych kierunków uderzenia. Front można podzielić na trzy odcinki.

Charków

Rosjanie znaczne siły zgromadzili blisko Charkowa, być może spodziewając się, że z uwagi na trudne położenie geograficzne jak również nieprzychylność części rosyjskojęzycznych mieszkańców miasta – Ukraińcy nie będą bronili tego odcinka. Co pozwoliłoby szybko zająć miasto lub je obejść oraz wyprowadzić daleką ofensywę w kierunku Dniepru z próbą oskrzydlenia Donbasu. Tymczasem już w nocy 23 lutego, na kilka godzin przed atakiem, Ukraińcy dokonali przerzutu sił i wzmocnili Charków. W efekcie mimo ciężkich walk, Rosjanie ponoszą spore straty i nie mogą przebić się przez ukraińską obronę.

Sumy

Miasto Sumy było jednym z pierwszych zaatakowanych w wojnie. Początkowo uderzenie Rosjan się powiodło i zajęto miejscowość. Jednak Ukraińcy przeprowadzili kontratak i w tej chwili trwają prawdopodobnie walki o miasto. Jest to dość ważny węzeł komunikacyjny w drodze na Kijów. Rosjanie teoretycznie mogliby je obejść, jednak najwyraźniej stwierdzili, że są w stanie zdobyć ten punkt z marszu.

Głuchów-Konotop-Nieżyn

To  kluczowy kierunek, jeśli chodzi o obronę Kijowa. Początkowo Ukraińcy odnotowali sukces na przedpolach Głuchowa, gdzie zniszczyli kolumnę kilkunastu pojazdów. Jednak do przewidzenia było, że miasto zostanie ominięte z północy drogą na Kijów. I tak się rzeczywiście stało. Co niepokojące, Rosjanie szybko zajęli teoretycznie dogodny do obrony Park Seymskiy oraz okrążyli ważne miasto Konotop. W ostatnich godzinach ukraińskie władze podały informację, ze miasto zostało utracone. W zasadzie droga na Kijów została otwarta – pytanie czy Ukraińcy postawili obronę na wysokości Nieżyna. Tam bowiem mogłaby się już zaczynać właściwa linia obronna na północno-wschodnim odcinku, na której Ukraińcy nie musieliby obawiać się oskrzydlenia lub okrążenia z uwagi na zagrożenie z północy.

Donbas

Póki co, Rosjanie w Donbasie stoją w miejscu. Najwyraźniej nie chcą uderzać na przygotowywane latami pozycje ukraińskie. Jednak, gdyby manewr oskrzydlający Donbas (od południa) się powiódł, wówczas Ukraińcy musieliby zacząć odwrót. Byłby to dogodny moment na pogoń i zadanie obrońcom strat w czasie ruchu.

Front południowy

Tutaj sytuacja jest skomplikowana dla strony Ukraińskiej. I to na obu kierunkach rosyjskiego natarcia.

Rosjanom dość łatwo udało się w pierwszych godzinach wojny zająć kluczową tamę i most w Nowej Kachowce (desant ze śmigłowców). Przez co uzyskali dostęp do przeprawy przez Dniepr. Lepiej Ukraińcy poradzili sobie w Chersoniu. Zatrzymali rosyjskie czołówki na moście oraz twardo bronili miasta. Rosjanie obeszli je na około od strony Nowej Kachowki wysyłając prawdopodobnie zwiad aż pod Mikołajów. Szczęściem nocna kontrofensywa (z nocy z 24/25 lutego) odrzuciła agresora na chwilę w tył. W tej chwili trwają ciężkie boje o Chersoń. Od samego początku inwazji podawane są sprzeczne informacje. A to miasto zostało już zajęte przez Rosjan – a to wciąż walczy. Trudno rozeznać się w sytuacji.

Jeszcze gorzej sytuacja wygląda na kierunku wschodnim, gdzie rosyjskie uderzenie z Krymu zakończyło się powodzeniem i zdobyciem kluczowego miasta Melitopol. Rosjanie otworzyli sobie tym samym drogę na Berdiańsk i dalej na niezwykle istotny Mariupol. Gdyby ten manewr się powiódł, Rosjanie mogliby okrążyć Mariupol, zdobyć go, a wówczas cały południowo-wschodni front ukraiński musiałby zostać zwinięty i wycofany na linię Dniepru. Inaczej Ukraińcom broniącym Donbasu groziłoby odcięcie od zaopatrzenia lub nawet okrążenie.

Oczywiście z perspektywy Ukrainy, kwestią zwycięstwa lub porażki jest utrzymanie przepraw przez Dniepr (Zaporoże, Dniepropetrowsk i dalej Krzemieńczuk oraz Czerkasy).

Podsumowanie

Z wyłaniających się z informacyjnej mgły wojny informacji wynika, że Ukraińcy stawiają twardy opór, a Rosjanie okupują zdobycze terytorialne stratami. Niemniej, na stan z południa 25 lutego, wydaje się, że prawdopodobnie kluczowym momentem wojny będzie bitwa o Kijów. Rosjanie będą dążyć do szybkiego zajęcia miasta (vide już przeprowadzone szturmy), a gdyby to okazało się trudne to do jego okrążenia i blokady. Wzięcia stolicy jako „zakładnika” i zmuszenie jej do kapitulacji. Efekt zaskoczenia odniesiony dzięki desantowi z powietrza tuż na przedmieściach Kijowa może w tym pomóc.

Jednocześnie już wiemy, że ruszyła duża ofensywa ze wschodu w kierunku Kijowa (z okrążeniem Głuchowa i Konotopu). Należy się spodziewać również obejścia Czernihowa na północy. Co za tym idzie, może się okazać, że Ukraińcy będą mogli postawić skutecznie linię obronną zaledwie 50 km od stolicy. Na linii Oster-Kozielec-Bobrowica. Byłoby to niekorzystne, bowiem Czernihów zostałby odcięty i okrążony. Dlatego Ukraina musi starać się pilnować ewentualnych prób przeprawowych przez Desnę na wschód od Czernihowa i postawić obronę w miejscowościach Vertiivka i Nieżyn, a dalej w Pryłukach.

Kluczowym jest również utrzymanie pozycji na północnym-zachodzie od Kijowa. Obrońcy nie mogą dopuścić, by Rosjanie zdołali wejść na południe i odciąć stolicę od zachodniej części kraju. Byłaby to katastrofa.

Na południu walki o Chersoń – przy utraconej przeprawie w Nowej Kachowce – nie będą zapewne trwać długo. Kluczowym będzie utrzymanie Mikołajowa oraz Krzywego Rogu. Na tej linii można zatrzymać pochód Rosjan. Ukraińcy powinni starać się nie wypuścić Rosjan z Chersonia (jeśli zostanie zdobyty) i Kachowki. Tak by nie mogli „rozlać” się po okolicy. Kluczowym jest również utrzymanie  linii Wasyliwka-Tokmak-Berdiańsk. Choć będzie to zapewne bardzo trudne. Optymalnym byłoby wyprowadzenie kontrofensywy i odbicie Melitopolu, ale czy Ukraińcy mają w tym regionie dostateczne siły? Przy tak rozległym froncie obronnym, jest to mało prawdopodobne.

Nadto, należy pilnie przyglądać się całej granicy białorusko-ukraińskiej, bowiem wkroczenie Białorusi (od strony Brześcia, Pińska i Mozyrza) wydaje się być nie tylko prawdopodobne, ale wręcz kwestią czasu.

Krzysztof Wojczal – geopolityka, polityka, gospodarka, prawo, podatki – blog

Wartościowe? Pomóż rozwijać bloga